بررسی تغییر در انتشار CO2 و خصوصیات فیزیکوشیمیایی کمپوست کود گاوی، باگاس نیشکر و خاک اره در حضور و عدم حضور کرم خاکی Eisenia foetida

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آکادمی علوم آذربایجان، موسسه خاکشناسی و شیمی خاک، باکو و محقق ایستگاه تحقیقات گل و گیاهان زینتی لاهیجان، گیلان

2 دانشیار آکادمی علوم آذربایجان، موسسه خاکشناسی و شیمی خاک، باکو، آذربایجان

3 دانشیار بخش بیولوژی خاک موسسه تحقیقات خاک و آب، کرج

چکیده

امروزه دفع مواد زائد جامد کشاورزی و صنعتی از جمله خاک اره و باگاس نیشکر به طور عمده از طریق رها سازی در طبیعت و یا سوزاندن آنها انجام می­گیرد، که بطور مستقیم و یا غیر مستقیم باعث انتشارگازهای گلخانه­ایاز جملهدی اکسید کربن می­شود. لذا کاربرد روش­های بیولوژیکی بازیافت که منطبق با طبیعت می­باشند قابل توصیه است. این تحقیق به منظور بررسی تغییر در انتشار CO2 و خصوصیات فیزیکوشیمیایی کمپوست کود گاوی، باگاس نیشکر و خاک اره در حضور و عدم حضور کرم خاکی به مرحله اجرا در آمد. این آزمایش بصورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی با دو فاکتور تیمار بستر در شش سطح و زمان در پنج سطح و در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت، که تیمارهای آن عبارت بودند از کود گاوی، کود گاوی+ باگاس نیشکر، کود گاوی+ خاک اره، کود گاوی + کرم خاکی، کود گاوی+ باگاس نیشکر+ کرم خاکی و کود گاوی+ خاک اره+ کرم خاکی. مقدار 150 گرم از هر تیمار به ظروف پلاستیکی یک لیتری (با قطر دهانه 12 سانتی متر و ارتفاع 10 سانتی متر) منتقل و جهت تعیین مقادیر انتشار CO2 و اندازه­گیری برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی در روزهای صفر، 15، 30، 45، 75 و90 ، از بستر فعالیت کرم و بستر بدون کرمنمونه­هایی برداشته شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بعد از افزودن کرم به تیمارها بیشترین انتشار CO2 مربوط به روز پانزدهم بود ( به ترتیب 6/8، 2/11و8/23 میکرو­گرم  CO2بر گرم در ساعت). نتایج تجزیه آماری نشان داد که ورمی کمپوست تولید شده پس از 90 روز از نظر نیتروژن (بترتیب 81/1، 47/1 و 53/1%)، فسفر (بترتیب 50/0، 39/0و 6/0%) و پتاسیم (بترتیب 13/1، 15/1و 83/0%) وpH  (بترتیب 8، 2/7و1/8%) اختلاف معنی­دار(p=0.05)  با کمپوست نداشت. بر این اساس تولید ورمی کمپوست از باگاس نیشکر و خاک اره در اختلاط با کود گاوی توسط کرم خاکی Eisenia foetida امکانپذیر است. لذا نظر به اثرات مفید تر ورمی کمپوست بر رشد گیاهان و با توجه به اینکه امروزه تولید CO2 می­تواند عامل محدود کننده­ای برای برخی فعالیت­های اقتصادی و یا تولیدی باشد، ورمی کمپوست سازی به عنوان یک روش منطبق با طبیعت قابل توصیه می­باشد.

عنوان مقاله [English]

Change in CO2 Emissions and Physicochemical Properties of Composted Cow manure, Sugarcane Bagasse and Sawdust in the presence and absence of Earthworm (Eisenia foetida)

نویسندگان [English]

  • A. Mahboub Khomami 1
  • G. Moharram Mammdov 2
  • A. Fallah 3
چکیده [English]

Nowadays, safe and secure disposal of agricultural and industrial solid waste such as sawdust and sugarcane bagasse is really important. Improper disposal such as burning or dumping may cause direct and indirect emissions of greenhouse gases.Therefore, substitution of burning or dumping process with biological methods is more advisable. This study was implemented to investigate CO2 emissions and physic-chemical changes of composts derived from cow manure, sugarcane bagasse and sawdust in the presence and absence of Eisenia foetida. A completely randomized design with factorial arrangement and threereplications was employed in this experiment. Experimental factors include six different substrates (cow manure, cow manure + sugar cane bagasse, cow manure + sawdust in the presence and absence of Eisenia foetida) and five levels of times (0, 15, 30, 45, 75 and 90 days).  The results showed thehighestCO2 emissions observed fifteen days after incubation (23.8µg CO2g-1h-1). Nitrogen, phosphorus and potassium in vermicomposts derived from different substrates (cow manure, cow manure + sugar cane bagasse, cow manure + sawdust) were (1.81, 1.47 and 1.53%), (0.50, 0.39 and 0.60%), (1.13, 1.15 and 0.83%) respectively. It seems it is possible to dispose sawdust and sugarcane bagasse during vermicompsting process.