مطالعه اثر Funneliformis mosseae و Pseudomonas fluorescensبر برخی از مولفه‌های رشدی و تغذیه‌ای گیاه ماش (Vigna radiata L. Wilczek) تحت تنش خشکی در شرایط گلخانه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق دکتری گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

2 استادیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

3 استادیار گروه خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

4 گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران.

چکیده

به منظور ارزیابی تلقیح فنلی فورمیس موسه و سودوموناس فلورسنس سویه 169در تقلیل اثرات تنش خشکی بر روی ماش رقم پرتو، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در پاییز 1396 در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه اجرا شد. تیمارهای تنش خشکی در سه مرحله شامل آبیاری نرمال، قطع آبیاری موقع گل‌دهی و قطع آبیاری موقع غلاف بندی و تیمارهای تلقیح شامل: بدون تلقیح، تلقیح با فنلی فورمیس موسه، تلقیح با سودوموناس فلورسنس سویه 169 و تلقیح توأم فنلی فورمیس موسه و سودموناس فلورسنس سویه 169 بود. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر صفات مورد مطالعه بغیر از میزان فسفر و طول غلاف معنی دار بوده و بین تیمارهای نوع تلقیح از لحاظ صفات ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، میزان فسفر و تعداد دانه در غلاف اختلاف معنی دار وجود دارد. اثرات متقابل نوع تلقیح و تنش خشکی از لحاظ صفات ارتفاع بوته، میزان نیتروژن برگ و محتوی آب نسبی برگ به ترتیب در سطوح احتمال یک و پنج درصد معنی­دار گردید. بر اساس مقایسه میانگین صفات کاهش در اکثر صفات مورد مطالعه با اعمال تنش مشهود بود. با اعمال تنش محتوی کلروفیل و میزان نیتروژن گیاه افزایش یافت. بیش ترین درصد کلونیزاسیون ریشه با 4/55 درصد در تلقیح با سودوموناس فلورسنس سویه 169 مشاهده شد که با تلقیح توأم باکتری و قارچ اختلاف معنی­داری را نشان نداد. تیمارهای تلقیح نسبت به تیمار شاهد میانگین صفات بررسی شده بالاتری را نشان دادند. بیشترین مقدار فسفر دانه در گیاهان تلقیح شده با فنلی فورمیس موسه با 5/28 درصد و بیشترین میانگین تعداد دانه در غلاف در تیمار تلقیح توأم فنلی فورمیس موسه + سودوموناس فلورسنس سویه 169 با 7/50 درصد افزایش نسبت به تیمار شاهد مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effects of Funneliformis mosseae and Pseudomonas fluorescens on some growth and nutritional parameters of Mung bean (Vigna radiata L. Wilczek) under drought stress in a greenhouse condition

نویسندگان [English]

  • mohammad salehi 1
  • Ali faramarzi 2
  • manochehr farboodi 3
  • nasser mohebalipour 4
  • jalil ajalli 2
1 Former PhD student, Department of Agronomy and Plant Breeding, Miyaneh Branch, Islamic Azad University, Miyaneh, Iran
2 Assistance professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Miyaneh Branch, Islamic Azad University, Miyaneh, Iran
3 Assistance professor, Department of Soil Science, Miyaneh Branch, Islamic Azad University, Miyaneh, Iran
4 Department of Agronomy and Plant Breeding, Miyaneh Branch, Islamic Azad University, Miyaneh, Iran.
چکیده [English]

To evaluate the effects of Pseudomonas fluorescens strain 169 and Funneliformis mosseae on drought resistance of mung bean a Randomized Complete Block Design (RCBD) with four replications conducted in a greenhouse condition at Islamic Azad University of Miyaneh branch, Iran, in 2016. The drought stress treatments included: normal irrigation (control), stopping irrigation in flowering stage, stopping irrigation in pods formation stage. Inoculation treatments included: non-inoculation (control), inoculation with Funneliformis mosseae, Pseudomonas fluorescens strain169 and Funneliformis mosseae + Pseudomonas fluorescens strain169.  According to variance analysis of data, effects of drought stress on the majority of morphophysiological traits except phosphorous content, the number of seeds per pod were significant. Interaction effects of inoculation and drought stress based on plant height, relative water content and amount of nitrogen were significant respectively in statistical levels of P≤0.01, P≤0.05 and P≤0.01 respectively. High amount of root colonization percentage (55.4%) observed in plants inoculated with Pseudomonas fluorescens strain169 which was non-significant with co-inoculated ones. Based on mean comparison, drought stress reduced the majority of morphophysiological traits significantly. All inoculation treatments had the highest value in comparison with control. Co-inoculation of Funneliformis mosseae and Pseudomonas fluorescence 169 was more effective in improving the number of seeds per pod. Funneliformis mosseae inoculated plants had 17.4%, 29.5% and 28.5% enhancement in plant height, the number of leaves for each plant and phosphorous amount in comparison with control respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought stress
  • Mung bean
  • Nitrogen
  • Phosphorous
  • Symbiosis

مراجع

  1. ع. 1375. روش های تجزیه گیاه. نشریه فنی. انتشارات موسسه تحقیقات خاک و آب.2، (982): 128صفحه.
  2. م.ح، اردکانی. م.ر، اسدی رحمانی. ه، پاک نژاد. ف و حبیبی. د. 1394. اثر سویه‌های فلورسنس سودومونادس (Pseudomonas fluorescens) بر وضعیت هورمونی، قندهای محلول و پرولین ذرت تحت تنش خشکی. نشریه فیزیولوژی محیطی گیاهی، سال دهم، شماره صفحات:42 -54.
  3. آروین. پ و وفابخش. ج. 1395. مطالعه اثر تنش خشکی و برخی باکتری‌های ریزوسفری محرک رشد گیاهی برکارآیی مصرف نور و ضریب تخصیص مواد به غلاف در ارقام کلزا (Brassica spp. L.). فصلنامه بوم شناسی. جلد8. شماره1. صفحه: 134-152.
  4. پیرزاد. ع، حبیب‌زاده. ی و جلیلیان. ج.1393. تغییرات عملکرد دانه ماش. (Vigna radiata L)در همزیستی با قارچ­های میکوریزا تحت تنش رطوبتی. فصلنامه پژوهش در گیاهان زراعی. 2(2). ص: 33-34. 
  5. تاجیک خاوه. م، اله دادی. ا، دانشیان. ج و آرمندپیشه. ا.1390. بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر گره زایی و رشد سویا (Glycine max) تحت تنش کم آبی بذر. نشریه بوم شناسی کشاورزی. جلد3. شماره3. ص: 337-346.
  6. جباری. ح،خوش خلق سیما. ن. ا،  اکبری. غ. ع، الله دادی ا، شیرانی راد. ا. ح و حامد. ع. 1395. بررسی رابطه سیستم ریشه ای با روابط آبی کلزا در شرایط تنش خشکی. مجله به زراعی کشاورزی. سال هجدهم، شماره ۱. ص: ۱ -۱۹.
  7. حبیب زاده. ی، زردشتی. م.ر، پیرزاد. ع و جلیلیان. ج. 1389. اثر میکوریزا آربسکولار بر درصد عملکرد پروتئین ماش
    (Vigna radiata Wilczek) تحت تنش کم آبی. همایش ملی تنوع زیستی و اثر آن بر کشاورزی و محیط زیست: 5 ص
  8. م.ت، فلاوند. ا و رجالی. ف. 1388. تأثیر معرف کودهای بیولوژیک بر روی جذب عناصر K,P,N و عملکرد دانه در گیاه دارویی رازیانه(Foeniculum vulgare mill). فصلنامه علمی _پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. جلد 25. شماره 1. صفحه 19-1.
  9. ع و محمودی. م. 1393. بررسی اثر قارچ میکوریزا (VAM) و مقادیر کود فسفر بر ویژگی های کمی و کیفی ذرت دانه ای سینگل کراس کارون. فصلنامه علمی- پژوهش فیزیولوژی گیاهان زراعی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز- سال61: شماره26. ص: 130-115.
  10. ا، رضوی. س.م، قاسمی. ع.و.ا. پیردشتی. ه.ا و رمضانی. م. 1395. اثر هم زیستی قارچ اندوفیتPiriformospora indica  بر بهبود صفات مورفولوژیک و رنگیزه های فتوسنتزی گیاهچه های گوجه فرنگی(Solanum lycopersicum L) مجله تازه های بیوتکنولوژی سلولی-مولکولی. دوره 6. شماره24. ص:57-63.
  11. قربانیان. د، رجالی.ف و اسمعیلی زاد. ا.1393. بررسی کارآیی همزیستی قارچ های مایکوریزا با گیاه ذرت تحت شرایط تنش کم آبی و سطوح مختلف فسفر. مجله پژوهش آب در کشاورزی. جلد28. شماره۴. ص: ۶۷۷ -۶۸۹.
  12. قورچیانی.م ، علیخانی. ح، اکبری .غ.ع، زارعی. م و اله دادی. ا.1391. اثر باکتری حل کننده فسفات، قارچ میکوریز آربسکولار و کود شیمیایی فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه ذرت در شرایط آبیاری معمول و کم آبیاری در منطقه کرج. نشریه پژوهش های زراعی ایران. جلد 10. شماره1. ص:214-224.
  13. کرمی چمه. س، نمروری. م، فتحی.ا، بهامین. ص و کردونی. ف.1393. ارزیابی اثر سودوموناس فلورسنس بر خصوصیات گیاهچه کلزا تحت تنش خشکی ناشی از پلی اتیلن گلیکول. پژوهش های زراعی در حاشیه کویر. جلد11. شماره4. صفحه: 289-296.
  14. م، فهیمی. ح و خوشرو. م.ر.1382. بررسی اثر تغذیه فسفری و قارچ میکوریزی وزیکولار - آربسکولار بر روی رشد، جذب عناصر N و P در گیاه پسته (Pistacia vera L). پژوهش و سازندگی. 29:58 –
  15. Arreiagada, C.A., Herrera, M.A. and Ocompo, J.A. 2007. Beneficial effect of saprobe and arbuscular mycorrhizal fungi on growth of Eucalyptus globules co-cultured with Glycine max in soil Contaminated with heavy metals. Journal of Environmental Management. 84: 93-99.
  16. Auge, R.M. 2001. Water relations, drought and VA my corrhizal symbiosis my corrhizal.18:181-195.
  17. Benton, J.J. 2001. Laboratory Guild for Conducting Soil Test and Plant 363 P.P. USA. CRC Press.
  18. Bremner, J.M., and Mulvaney. C.S. 1982. Nitrogen-Total, P 595-624. In: Page, A.L. et al., (eds.), and Methods of soil analysis. Agronomy Monograph 9, Part2, 2nd Ed. American society of Agronomy, Madison, WI.
  19. Celik, I., Ortas, I. and Kilic, S. 2004. Effects of compost, mycorrhiza, manure and fertilizer on some physical properties of a Chromoxerert soil. Soil and Tillage Research. 78(1), 59-67.
  20. Giovannetti, M., and Mosse, B. 1980. An evaluation of techniques to measure vesicular arbuscular mycorrhizal infection in roots. New Phytologist 84: 489-500.
  21. Hajrasouliha, sh., Behran,sh and Mokhtarzade, E. A. 1982. Application fast method of soil moisture duration for some of iran soils. Iranian Journal of Agriculture Sciences, 13, 30-38.
  22. Heuer, B. and Nadler, A. 1995. Growth, development and yield of potatoes under salinity and water deficit. Australian Journal of Agric. Research., 46: 1477–1486.
  23. Kohler, J., Caravaca, F., Carrasco, L. and Roldan, A. 2006. Contribution of Pseudomonas mendocina and Glomus intraradices to aggregate stabilization and promotion of biological fertility in rhizosphere soil of lettuce plants under field conditions. Soil Use and Management, 22: 298-304.
  24. Liu, R., Li, M. and Meng, X. 2000. Effects of AM fungi on endogenous hormones in corn and cotton plants. Mycosystem. 19: 91-96.
  25. Magsood, M., Iqbal, J., Rafiq, K. and Yousef, N. 2000. Response of two cultivars of Mungbean (Vigna radiata (L.) Wilczek) to different irrigation levels. Pakistan Journal of Biological Sciences. 3(6), 1006-1007.
  26. Mohammad, M.J., Malkawi, H.I. and Shibi, R. 2003. Effect of arbuscular mycorrhizal fungi and phosphorus fertilization on growth and nutrient uptake of barley grown on soils with different levels of salts. Journal of Plant Nutrition. 26 (1), 125-137.
  27. Mukerji, K.G. and Chamola, B.P. 2003. Compendium of mycorrhizal research. A. P. H. Publisher. New Delhi. 310 P.
  28. Nadeem, S.M., Zahir, Z.A., Naveed, M. and Ashraf, M. 2010. Microbial ACC-deaminase: prospects and applications for inducing salt tolerance in plants. Critical Reviews in Plant Science. 29, 360–393.
  29. Oliveira, R.S., Carvalho, P., Marques, G., Ferreira, L., Nunes, M., Rocha, I., Ma, Y., Carvalho, M.F., Vosátka, M. and Freitas, H. 2017. Increased protein content of chickpea (Cicer arietinum) inoculated with arbuscular mycorrhizal fungi and nitrogen-fixing bacteria under water deficit conditions. Journal of Science, Food and Agriculture, 97, 4379–4385. Doi:10.1002/jsfa. 8201
  30. Page, A.L. 1982. Methods of Soil Analysis. Part 2. American Society or Agronomy, Madison WI.1159 PP.
  31. Rodrıguez-Echeverrıa, S., Gera Hol, W.H., Freitas, H., Eason, W.R., and Cook, R. 2008. Arbuscular mycorrhizal fungi of Ammophila arenaria (L.) Link: Spore abundance and root colonization in six locations of the European coast, European Journal of Soil Biology, 44:30-36.
  32. Phillips, J.M and Hayman, D.S. 1970. Improved procedures for clearing roots and staining parasitic and vesicular arbuscular mycorrhizal fungi for rapid assessment for infection transBrit. Mycological society, 55:158-161.
  33. Ritchie, S.W. and Nguyen, H.T. 1990. Leaf water content and gas exchange parameters of two wheat genotypes differing in drought resistance. Crop Science. 30:105-111.
  34. Sadat, A. Savaghebi, G. Rejali, F. Khavazi, K. and Shirmardi, M. 2009. Effects of some plant growth promoting Pseudomonas fluorescens strains on root colonization of two wheat varieties (cistan and chamran). Proceeding of the 11th Iranian Soil Science Congress, 12-15 July, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.119-121.33.
  35. Sadegipour, O. 2009. The influence of water stress on biomass and harvest index in three mung bean (Vigna radiata (L) Wilczek) cultivars. Asian Journal of Plant Science. 8(3), 245-249.
  36. Sanches-Blanco, M., Ferrandez, M., Morales, A. Morte, A. and Alarcon, J. 2004. Variation in water status, gas exchang, and growth in rosmarinus officinalis plant infected with Glomus desrticola under drought condition. Journal of Plant Physiology.161: 675-682.
  37. Shao, H.B., Chu, L.Y., Shao, M.A., Abdul Jaleel, C. and Hong-Mei, M. 2008. Higher plant antioxidants and redox signaling under environmental stresses. Comptes Rendus. Biology. 331: 433–441.
  38. Toro, M., Azcon, R. and Barea, J.M. 1997. Improvement of arbnscular mycorrbiza development by inoculation of soil with phosphate-solubilizing rhizobacteria to improve rock phosphate bioavailability (32p) and nutrient cycling. Applied and Environmental Microbiology. 63(11), 4408-4412.
  39. Wu, Q.S., Xia, R.X. and Zou, Y.N. 2008. Improved soil structure and citrus growth after inoculation with three arbuscular mycorrhizal fungi under drought stress. European Journal of Soil Biology. 44: 122–128.
زیست شناسی خاک
دوره 9، شماره 1
مرداد 1400
صفحه 73-84

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار