ارزیابی نقش ویژگی‌های زیستی در کیفیت خاک زیر حوضه هنام استان لرستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا گروه میکروبیولوژی، دانشگاه آزاد اسالمی واحد زنجان

2 استادیار گروه میکروبیولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، زنجان، ایران

3 دانشیار موسسه تحقیقات خاک و آب؛ سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

4 استادیار موسسه تحقیقات خاک وآب، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

10.22092/sbj.2023.362579.253

چکیده

امروزه استفاده از کیفیت خاک (SQ) در مدیریت پایدار اراضی خاک درحال‌توسعه است، اما در ارزیابی کیفیت خاک به علت سختی و پرهزینه بودن اندازه‌گیری ویژگی‌های زیستی، این ویژگی‌ها کمتر استفاده می‌شوند، این در حالی است که نقش آن‌ها در کیفیت خاک قابل‌چشم‌پوشی نیست. این مطالعه تلاش دارد نقش ویژگی‌های زیستی را در کیفیت خاک تبیین نماید. در این تحقیق، 22 ویژگی فیزیکی، شیمیایی و زیستی در 90 نمونه خاک سطحی (0 تا 30 سانتی‌متر) برای ارزیابی شاخص کیفیت خاک (SQI) در منطقه هنام لرستان اندازه‌گیری شد. این ویژگی‌ها شامل pH؛ EC؛ کربن آلی؛ درصد مواد خنثی شونده؛ رس؛ سیلت؛ کربن زیست‌توده و تنفس پایه میکروبی؛ جمعیت کل قارچ و باکتری، جمعیت گونه‌های ازتوباکتر و سودوموناس؛ فعالیت­ آنزیم‌های اوره­آز، فسفاتاز اسیدی و فسفاتاز قلیایی؛ غلظت پتاسیم و فسفر قابل‌دسترس؛ نیتروژن کل؛ منگنز؛ آهن؛ مس و روی بود. تجزیه مؤلفه‌های اصلی (PCA) برای انتخاب مجموعه داده‌های حداقل (MDS) نشان داد که هشت مؤلفه اصلی با مقادیر ویژه بیشتر از یک، 89/83 درصد از کل واریانس تجمعی را شرح دادند. از 22 ویژگی خاک، 12 ویژگی برای MDS انتخاب شدند که سهم ویژگی‌های زیستی خاک (5 ویژگی) در بین ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی بیشتر بود. توزیع مکانی SQI نشان‌دهنده تأثیرپذیری شدید کیفیت خاک‌های مطالعه شده از ویژگی‌های زیستی بود. این یافته‌ها نشان‌دهنده ضرورت در نظر گرفتن ویژگی‌های زیستی در تعیین کیفیت خاک است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the role of biological properties in the soil quality of the Hanam sub-basin of Lorestan province

نویسندگان [English]

  • Ashraf Esmaeilizad 1
  • Rasoul Shokri 2
  • Naser Davatgar 3
  • hossein Kari Dolatabad 4
1 Soil Biology and Biotechnology Research Department, SWRI
2 Microbiology Department, Biology Research Center, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran.
3 Soil and Water Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
4 Soil and Water Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
چکیده [English]

The application of soil quality (SQ) in sustainable land management is evolving. However, despite their considerable importance, the inclusion of biological properties in soil quality assessments is limited due to the challenges and high costs associated with measuring these attributes. This study was carried out on the contribution of biological properties to soil quality. In this research, 22 physical, chemical, and biological properties of 90 surface soil samples (0-30 cm) were analyzed to determine the soil quality index (SQI) in the Honam region of Lorestan. Analyzed properties included pH, electrical conductivity (EC), organic carbon (OC), total neutralizing value, clay and silt content, microbial biomass carbon (MBC), basal microbial respiration (MR), the total fungal and bacterial populations, the populations of Azotobacter and Pseudomonas species, as well as the activities of urease, acid and alkaline phosphatase, the available potassium and phosphorus concentrations, the total nitrogen, and the content of manganese, iron, copper, and zinc. Principal component analysis (PCA) to select a minimum data set (MDS) revealed that eight principal components, each with eigenvalues greater than one, accounted for 89.83% of the total variance. Of the 22 soil properties 12 were selected for the MDS, with biological properties (5 properties) making a more significant contribution than the physical and chemical properties. The spatial distribution of the SQI underlines the significant influence of biological properties on soil quality. These results underline the importance of including biological properties in the assessment of soil quality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biological properties
  • Irrigated and rainfed land
  • Soil quality

مراجع

  1. افتخاری، ک. 1397. شناسائی و تفکیک واحدهای همگن بر مبنای خصوصیات خاک، تیپ­های کاربری اراضی و وضعیت کمی و کیفی منابع آب در زیر حوضه هنام. گزارش نهایی طرح، شماره 55221، موسسه تحقیقات خاک و آب کشور، ایران.
  2. امامی، ح.، آستارایی، ع. و فتوت، ا. 1392. ارزیابی تأثیر مواد آلی بر توابع نمره دهی کیفیت خاک. نشریه آب‌وخاک (علوم و صنایع غذایی) . جلد 28 (شماره 3)، 565-574.
  3. مشیری، ف.، خادمی، ز.، سعادت، س.، رشیدی، ن.، سدری، م. ح.، غیبی، م. سماوات، س.، اسدی رحمانی، ه.، طهرانی، م.، فیضی اصل، و.، خوگر، ز.، کشاورز، پ. و شهابی، ع. ا. 1393. دستورالعمل مدیریت تلفیقی حاصلخیزی خاک و تغذیه گندم. موسسه تحقیقات خاک و آب کشور، ایران. 84 صفحه.
  4.  
زیست شناسی خاک
دوره 11، شماره 2
اسفند 1402
صفحه 115-137

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار