تغییرات کانی‌شناسی کانی گلوکونیت در اثر تلقیح باکتری‌های حل‌کننده سیلیکات در محیط ریشه کلزا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی کارشناسی‌ارشد گروه علوم خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

ریزجانداران و ریزوسفر (ریشه سپهر) نقش مهمی را در هوادیدگی کانی‌های رسی ایفا می‌کنند. هوادیدگی کانی‌های موجود در خاک منبع اولیه بسیاری از عناصر غذایی ضروری گیاه از جمله پتاسیم هستند. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر باکتری‌ حل‌کننده سیلیکات و ریزوسفر گیاه کلزا بر تغییر و تحول کانی گلوکونیت انجام شد. در این پژوهش آزمایشی با آرایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. بستر کشت مخلوطی از شن کوارتزی (به عنوان ماده پرکننده) و کانی موجود در شیل گلوکونیتی بوده و گیاه کلزا در دو نوع حاوی و عاری از باکتری حل‌‌کننده سیلیکات به وسیله محلول غذایی استگنر در دو نوع پتاسیم‌دار و بدون پتاسیم در دوره کشت 100 روزه تغذیه شدند. بررسی بخش رس کانی توسط پراش پرتو ایکس انجام گردید. نتایج به دست آمده، ورمی‌کولیتی شدن گلوکونیت را در هر دو شرایط تغذیه‌ای نشان داد. شدت پیک 14 آنگستروم ورمی‌کولیت در شرایط تغذیه‌ای بدون پتاسیم و حاوی باکتری حل‌کننده سیلیکات بیشتر از شرایط تغذیه‌ای کامل بود. در شرایط تغذیه‌ای بدون پتاسیم و حاوی باکتری نسبت مساحت پیک 14 به 10 آنگستروم 58/7 بود که از نظر آماری در سطح 5% معنی‌دار بود. بنابراین به‌نظر می‌رسد که مهم‌ترین تغییر ایجاد شده، هوادیدگی میکا می‌باشد که در طی آن پتاسیم از بین لایه‌های میکا خارج می‌گردد. نتایج کانی‌شناسی با آزمایش گلخانه‌ای مطابقت داشته و نشانگر تأثیر مثبت افزایش شیل گلوکونیتی حتی در یک دوره کشت می‌باشد.

عنوان مقاله [English]

Mineralogical changes in glauconite resulted from inoculation of silicate dissolving bacteria in the root zone of canola

نویسنده [English]

  • N. Rahimzadeh
چکیده [English]

Microorganisms and rhizosphere can play a central role in the weathering of clay minerals. Mineral weathering is a major source of most essential nutrients including potassium. The objective of this study was to investigate the effect of silicate dissolving bacteria and canola rhizosphere on the transformation of glauconite. The experiment was carried out in a completely randomized design with factorial combination and three replicates. Culture medium was a mixture of quartz sand (as filling material) and K-bearing mineral (glauconitic shale). Canola inoculated with or without of silicate dissolving bacteria. Pots were irrigated with Stegner nutrient solution (+K and –K) during a period of 100 days. At the end of the experiment, canola shoots were harvested, and their potassium concentrations were determined using a flame photometer. The clay-sized particles in each pot were mineralogically studied using X-ray diffractometer. The results showed the vermiculization of glauconite occurred under both nutrient solutions. The intensity of the 14 Å peak in treatment with silicate dissolving bacteria and K-free nutrient solution was higher than complete nutrient solution. Under the treatment with silicate dissolving bacteria and K-free nutrient solution the 14/10 Å peak ratio was 7.58 and it was statistically significant at 5% level. Hence, The most significant change was the weathering of mica by K released from mica interlayers and the formation of vermiculite mineral. Mineralogical results were in line with the greenhouse experiment findings both showing the positive effect of the application of glauconitic shale even in a single growth period.