تأثیر مایه‌زنی جدایه‌های بومی ازتوباکتر بر عملکرد و شاخص‌های رشد گندم آبی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش مؤسسه تحقیقات خاک و آب

2 استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجانشرقی

3 مربی پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان

4 دانشیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

5 استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

6 کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجانغربی

چکیده

ازتوباکتر یک باکتری محرک رشد گیاه است که قادر است از طریق مکانیسم­های مختلفی از جمله تثبیت نیتروژن مولکولی، تولید هورمون­های گـیاهی و انحلال فسفات­های نامحلول، رشد گیاهان را تحت تأثیر قرار دهد. در این پژوهش 10 جدایه باکتری Azotobacter chroococcum که در پژوهش های قبلی و طی بررسی­های آزمایشگاهی و گلخانه­ای انتخاب شده بودند به شکل مایه تلقیح­های پودری با حامل پرلیت به صورت آزمایشات مزرعه­ای و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 10 تیمار تلقیحی و یک تیمار بدون تلقیح در 3 تکرار و به صورت مایه­زنی بذرمال بر روی گیاه گندم اجرا شد. آزمایشات مزرعه­ای در مزارع تحقیقاتی استان­های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خراسان رضوی، کردستان و فارس انجام شد. نتایج نشان داد که در آذربایجان شرقی 9 جدایه موجب افزایش عملکرد کل و جدایه T7 موجب افزایش معنی­دار در سطح پنج درصد در عملکردکاه و کلش نسبت به شاهد شد. همچنین در این استان جدایه­های T3 و T4 به طور معنی­داری در سطح پنج درصد وزن هزار دانه را نسبت به شاهد افزایش دادند. نتایج در استان خراسان مشخص نمود که T11 سبب افزایش معنی­دار ارتفاع بوته و عملکرد کاه و کلش و T10 باعث افزایش معنی­دار مقدار نیتروژن برگ پرچم نسبت به شاهد بدون تلقیح در سطح پنج درصد شد. در استان فارس بیشترین میانگین در مورد عملکرد دانه و وزن خشک اندام هوایی مربوط به تیمار T8 بود. 

عنوان مقاله [English]

Effects of Inoculation of Native Azotobacter on Yeild and Growth Indices of Wheat in Iran

نویسندگان [English]

  • H. Khosravi 1
  • A.R. Tavasoli 2
  • M. H. Sedri 3
  • A. H. Ziaeain 4
  • H. R. Zabihi 5
  • E. Z. Montazeri 6
چکیده [English]

Azotobacter is a plant growth promoting rhizobacterium that can stimulate the growth of plants by different mechanisms, including nitrogen fixation, production of phytohormones and ability of solubilizing phosphorous. In this research 10 isolates of Azotobacter chroococcum (selected form previous investigations) native to Iranian soils, were used for field experiments. The field experiments were conducted with ten bacterial inoculation treatments  and control in randomized completed block design with three replications in some provences in Iran. The inoculums were prepared in powdery forms with perlite as carier. The inoculums were used as seed inoculation.  Diverse results were observed s in different provinces. In Azerbaijan Sharghi,  9 isolates increased the total yield of wheat and one isolate (T7) increased significantly the straw and stubble compared to control. T3 and T4 increased significantly the thousands-seed weight over control. The results in Khorasan Razavi province revealed that T11 increased the height and yield of straw and stubble and T10 isolate increased significantly the nitrogen content in the flag leaf. In Fars province, T8 isolate had the highest mean on seed yield and shoot dry weight. There was not significant effect of inoculation on growth indices of wheat in Kordestan and Azerbaijan gharghi provinces.