اثر متقابل باکتری Ensifer meliloti (Sinorhizobium meliloti) و فسفر بر برخی ویژگی‌های رشد گیاه یونجه در شرایط کمبود آب در خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

10.22092/sbj.2016.105967

چکیده

گیاهان مناطق خشک و نیمه‌خشک معمولاً در طی فصل رشد با تنش‌های مختلفی از جمله تنش خشکی مواجه می‌شوند. در یک آزمایش گلخانه‌ای، تأثیر سطوح رطوبت خاک، فسفر و مایه‌زنی باکتری Ensifer melilotiبر ویژگی‌های رشد گیاه یونجه (.Medicago sativa L) رقم قره‌یونجهبررسی شد. آزمایشبه‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل شرایط رطوبت خاک در سه سطح (0.9FC-FC، 0.7FC-0.8FC و 0.5FC-0.6FC به‌ترتیب برای بدون تنش خشکی، تنش خشکی کم و تنش خشکی متوسط)، فسفر در سه سطح (صفر، 30 و 60 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک از منبع مونوکلسیم فسفات، Ca(H2PO4)2.H2O) و مایه‌زنی باکتری در دو سطح (با و بدون مایه‌زنی) و در سه تکرار انجام شد. در پایان دوره رشد،وزن خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن خشک بخش هوایی به ریشه، ارتفاع ساقه و حجم ریشه اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که با کاهش رطوبت خاک ارتفاع ساقه، وزن خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن خشک بخش هوایی به ریشه و حجم ریشه یونجه کاهش یافت (p<0.01). مصرف فسفر و مایه‌زنی باکتری باعث افزایش ارتفاع ساقه، وزن خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن خشک بخش هوایی به ریشه و حجم ریشه یونجه شد (p<0.01). اثر متقابل رطوبت خاک × فسفر × مایه‌زنی باکتری بر حجم ریشه (p<0.01)و وزن خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن خشکبخش هوایی به ریشه معنادار بود (p<0.05). به‌طور کلی، برای کاهش مصرف کودهای نیتروژن و افزایش عملکرد یونجه، مصرف 30 میلی‌گرم فسفر بر کیلوگرم خاک و مایه‌زنی باکتری E. meliloti می‌تواند در شرایط با و بدون تنش کمبود آب توصیه شود. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Interactive effects of Ensifer meliloti (Sinorhizobium meliloti) and phosphorus on some growth characteristics of alfalfa under soil water deficit conditions

چکیده [English]

In arid and semi-arid regions, plants frequently encounter with several stresses including drought stress during the growing season. The effects of Ensifer melilotiinoculation, soil water and P fertilizer on the growth characteristics of alfalfa (Medicago sativa cv. Ghareyonjeh), were studied by conducting an experiment at greenhouse conditions. The study was performed as a factorial experiment in a randomized complete block design (RCBD) including soil water conditions at three levels (0.5FC-0.6FC, 0.7FC-0.8Fc and 0.9FC-FC, moderate drought stress, low drought stress and no drought stress, respectively), P at three levels (0, 30 and 60 mg P per kg soil as mono-calcium phosphate, Ca(H2PO4)2.H2O) and bacterium inoculation at two levels (with and without Ensifer melilotiinoculation) with three replications. At the end of growth period, shoot and root dry matter, shoot to root dry weight ratio (S: R), plant height and root volume were measured. The results indicated that soil moisture increment, increased the dry weights of shoot and root, plant height, root volume and shoot to root dry weight ratio (p<0.01). The use of P fertilizer and inoculating with Ensifer melilotisignificantly increased the dry weights of shoot and root, shoot to root dry weight ratio,stem height and root volume (p<0.01). The interactive effect of soil moisture × P × Ensifer meliloti inoculation was statistically significant for root volume (p<0.01), dry weights of shoot and root and shoot to root dry weight ratio (p<0.05). In general, in order to decrease nitrogen fertilization and to increase alfalfa yield, application of 30 mg P per kg soil and Ensifer melilotiinoculation can be recommended under with and without water deficit stress conditions. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought Stress
  • Inoculation
  • legume
  • nitrogen
  • Phosphate