ارزیابی تأثیر کودهای زیستی و محلول‌پاشی بور بر عملکرد دانه ماش در شرایط تنش خشکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین

2 استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

3 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین (پیشوا)

چکیده

به منظور بررسی واکنش ماشVigna radiata  L .) ) به محلول پاشی بور و تلقیح بذربا کودهای زیستی در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی اجرا شد. عامل تنش خشکی در سه سطح: (بدون قطع آبیاری (آبیاری در تمامی مراحل رشد،تیمار شاهد)؛ قطع آبیاری از مرحله سبز شدن تامرحله گلدهی و قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک) در کرت­های اصلی و ترکیب دو عامل (محلول پاشی بور با غلظت 5در هزار و عدم محلول پاشی) و تلقیح بذر باکودهای زیستی (سوپرنیتروپلاس و نیتراژین) در کرت­های فرعی بررسی شدند. صفات عملکرد دانه، عملکرد زیستی، وزن هزار دانه، تعداد دانه در غلاف، و میزان پرولین برگ اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد تیمارهای قطع آبیاری در هردو مرحله رشدی باعث کاهش معنی­دار صفات عملکرد دانه، عملکرد زیستی، وزن هزار دانه، تعداد دانه در غلاف، و میزان پرولین برگ گیاه ماش گردید. اما اثر ساده تلقیح با کود زیستی و همچنین محلولپاشی بور بر هیچکدام از صفت های مورد مطالعه معنی­دارنبود. اثر متقابل تنش خشکی و محلول­پاشی با بور بر تمامی صفات به جز وزن هزار دانه معنی­دار بود. اثرمتقابل تلقیح با کود زیستی و محلول­پاشی با بور بر عملکرد دانه ومیزان پرولین برگ معنی­دار بود.اثر متقابل سه تیمار تنش خشکی، تلقیح با کود زیستی و محلول­پاشی با بور تنها بر عملکرد دانه و عملکرد زیستی معنی­دار بود.به طور کلی نتایج نشان داد که آبیاری در مرحله زایشی عمدتأ به دلیل نیاز بالا به مواد فتوسنتزی ضروری است. و تیمارهای تلقیح با کودهای زیستی و محلول­پاشی نتوانسته است اثرات نامطلوب تنش خشکی را کاهش دهد، بنابراین می­توان چنین نتیجه­گیری کردکه برای حصول عملکرد بهینه در مناطق خشک و نیمه خشک، می­باید آبیاری در تمامی مراحل رشد، به ویژه در مرحله زایشی انجام شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of biofertilizer and boron foliar spray on mungbean yield under drought stress

نویسندگان [English]

  • M. H. Noriyan 1
  • H. R. Zabihi 2
  • M. Oveisy 3
چکیده [English]

A completely randomized split-plot design with three replications was conducted in agricultural and natural resources research center of Khorasan Razavi to evaluate the yield response of mungbean (Vigna radiata L.) toboron foliar spray and seed inoculation under drought stress.  The drought treatments (Irrigation at all growth stages, no irrigation from establishment to flowering, and no irrigation after flowering to harvest) was considered as main plot.Foliar spray (with and without boron) and seed inoculation (Nitroxin and Nitragin) were laid out in subplot.  Grain and biological yield, 1000-grain weight, number of seed per pot and leaf Prolin content were measured. Results showed that drought stress decreased grain and biological yield, 1000-grain weight, number of seed per pot and leaf Prolin content significantly at both growth stages. The effects of seed inoculation and boron foliar spray on evaluated factors were not statistically significant. Interactive effect of drought stress and boron foliar spray was significant for all factors except 1000-grain weight factor. Interactive effect of seed inoculation and boron foliar spray on grain yield and leaf prolin content was significant. Interactive effect of seed inoculation, drought stress and boron foliar spray on grain yield and biological yield was significant. In general, results showed that irrigation at reproductive stage was essential because of high need to photosyntitic metabolites. Seed inoculation and boron foliar spray did not mitigate adverse effects of drought stress. So overall, it can be said that in arid and semi-arid regions irrigation is necessary in all growth stages in particular reproductive stage.