تأثیر مصرف گوگرد و باکتری‌های Thiobacillus بر فراهمی برخی عناصر غذایی در خاک‌هایی با ظرفیت بافری مختلف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه زنجان، گرایش بیولوژی خاک

2 دانشیار پژوهش مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

3 استاد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، گروه علوم و مهندسی خاک

چکیده

در خاک­های آهکی علیرغم وجود مقادیر فراوان برخی عناصر نظیر فسفر و عناصر کم مصرف، فرم محلول و قابل جذب آنها اندک بوده و کمبود آنها یکی از عوامل محدود کننده رشد گیاه در این خاکها  محسوب می‌شود. کارایی مصرف گوگرد در این خاک­ها به عوامل متعددی از جمله خاصیت تامپونی خاک و خنثی شدن اسید حاصل از اکسایش گوگرد بستگی دارد، لذا تعیین مناسب ترین مقدار مصرف گوگرد در خاک­های آهکی با ظرفیت بافری متفاوت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در تحقیق حاضر تأثیر سطوح گوگرد و باکتری­های Thiobacillus بر فراهمی برخی عناصر غذایی در 4 خاک آهکی با ظرفیت بافری مختلف مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورها شامل گوگرد در هفت سطح (مقداری از گوگرد که بتواند با 0، 1/3، 25/6، 5/12، 25، 50 و 100 درصد مواد خنثی شونده خاک واکنش دهد)، نوع خاک در چهار سطح (خاک­هایی با 8، 14، 22و 38  درصد کربنات کلسیم معادل) بودند. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف گوگرد به همراه باکتری Thiobacillus و نوع خاک و نیز اثرات متقابل آنها بر غلظت فسفر، آهن، روی، مس، منگنز و سولفات قابل جذب خاک، در سطح یک درصد معنی­دار می­باشد. با افزایش سطوح گوگرد تلقیح شده با Thiobacillus، مقدار قابل جذب عناصر غذایی اندازه­گیری شده در خاک در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. بطوریکه مقدار فسفر، آهن، روی، منگنز، مس و سولفات که در تیمار شاهد به ترتیب 4/11، 4/2 ، 8/2 ، 2/4 ، 4/1 و 5/48 میلیگرم در کیلوگرم بودند، در سطح آخر گوگرد )مقداری از گوگرد که بتواند با 100 درصد مواد خنثی شونده خاک واکنش دهد(Thiobacillus +  به ترتیب به 4/25 ، 1/13، 5/3، 7/28، 8/1 و 2/207 میلیگرم در کیلوگرم افزایش یافتند. افزایش سولفات خاک در چهار خاک مورد آزمایش بین 140تا 180 میلی­گرم در کیلوگرم متغیر بود. بیشترین افزایش قابلیت جذب عناصر کم مصرف در خاک  C1(با 8% کربنات کلسیم معادل) در حالیکه بیشترین افزایش قابلیت جذب فسفر خاک  C3(با 22% کربنات کلسیم معادل) مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of sulfur and Thiobacillus bacteria application on some nutrients availability in soils with different buffering capacities

نویسندگان [English]

  • T, Malekzadeh 1
  • H. Besharati 2
  • Gh. Savaghebi 3
چکیده [English]

Despite occurrence of Plenty of nutrients, such as phosphorus and micronutrients in calcareous soils, their available form will became less than plant requirements for optimum growth. Thus deficiency of nutrient elements is a limiting factor for plant growth. The efficiency of sulfur application  in calcareous soils depends upon factors namly; soil buffering capacity and neutralizing acid coming from sulfur oxidation. Thus determination optimum sulfur application rates in calcareous  soils with different buffering capacities is an especial issue. In this study the effects of sulfur and Thiobacillus bacteria on the availability of some nutrients in 4 calcareous soils with different buffering capacity was evaluated. Factors were: sulfur application rates (the amounts of  sulfur which potentially neutralize 0, 3.1, 6.25, 12.5, 25, 50 and 100 percent of soil buffering capacity) and soil type (soils with 8, 14, 22 and 38 % of calcium carbonate equivalent). The results indicated that effects of sulfur, soil type and also their interactive effects on available P, Fe, Zn, Cu, Mn and SO4 2- were significant (P<%1). In each 4 soils increasing inoculated sulfur rates, increased  available nutrients compared with control. As phosphorus, iron, zinc, manganese, copper and sulfate in control treatment were, 11.4, 2.4, 2.8, 4.2, 1.4 and 48.5 mg per kg, respectively, while they increased to 25.4, 13.1, 3.5, 28.7, 1.8 and 207.2 mg per kg in S6T1 treatment (the rate of sulfur that can neutralize 100% calcium carbonat equivalent). The soil sulphate increase in four tested soils ranged from 140 to 180 mg per kg. The most increase in micronutrients avalability in C1 soil (with 8% calcium carbonate equivalent), while the highest increase of phosphorus avalability in C3 soil (with 22% calcium carbonate equivalent), were observed. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • buffering capacity
  • Nutrient availability
  • calcareous soil
  • Sulfur
  • Thiobacillus