پیامدآتش‌سوزی و کاربری‌های جنگل و چراگاه بر فراوانی مزوفون خاک در شهرستان بدره- استان ایلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشدگروه مهندسی آب و خاک، دانشگاه ایلام

2 استادیار گروه مهندسی آب و خاک، دانشگاه ایلام

3 استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشگاه ایلام

4 استادیار گروه زراعت و اصلاح دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام

چکیده

آتش­سوزی یکی از عوامل بسیار مهم تخریب جنگل­ها و مراتع می­باشد. در اکوسیستم­های جنگلی و مرتعی از مزوفون­های خاک به عنوان یک شاخص زیستی در برابر تغیرات زیست محیطی و مدیریتی استفاده می­کنند. هدف از این تحقیق، بررسی پیامد آتش­سوزی و کاربری­های جنگل و چراگاه بر فراوانی مزوفون بندپایان خاکزی در شهرستان بدره از استان ایلام بود. بدین منظور، نمونه­برداری­های خاک از دو لایه رویی (5-0 سانتی­متری) و زیری (20-5 سانتی­متری) در دو کاربری در دو حالت با رخداد آتش­سوزی و بدون رخداد آتش­سوزی (شاهد) در سال 1394 انجام گرفت. در هر کاربری سه پلات (50 ×50) و از هر پلات پنج نقطه به­طور تصادفی از دو عمق سطحی و تحتانی (تعداد کل نمونه­ها 60 نمونه) برداشته شد. تعداد 3360 نمونه از انواع مختلف از شاخه بند­پایان خاک در هر دو کاربری جنگل و چراگاه بررسی شد، که در کاربری چراگاه نسوخته (شاهد) نزدیک 67/30 درصد و بیشترین فراوانی جانوران خاکزی را داشت. منطقه سوخته شده همین کاربری 35/14 درصد و کمترین فراوانی مزوفون خاک را داشت و همچنین فراوانی کنه­ها در برابر حشرات در جنگل بیشتر از چراگاه بود. بر اساس نتایج، آتش­سوزی و عمق خاک بر فراوانی راسته­های پادمان (Collembola)، کنه­های میان­استیگما (Mesostigmata)، اُریباتیدا (Oribatida) و سوسک­های شکارگر خانواده استافیلینیده (Staphylinidae) اثر معنی­داری (01/0<α) داشت. کاربری جنگل و مرتع بر فراوانی کنه­های میان­استیگما معنی­دار نشد، در حالی­که این عامل تأثیر معنی­داری در سطح یک درصد بر فراوانی سایر مزوفون های خاک نشان داد. به­طور­کلی پیامد آتش­سوزی در کاربری­های گوناگون بر جمعیت مزوفون خاک تأثیر منفی بر جای گذاشت

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Wildfire Impact and Forest and Pasture Land Uses on Soil Mesofauna Community in Badreh -Ilam Province

نویسندگان [English]

  • L. Azizi 1
  • M. Bazgir 2
  • M. Mirab-balou 3
  • M. Mirzaee Heidari 4
1 M.Sc. Graduate, Dept. of Water and Soil Engineering, Ilam University
2 Assistant Professor. Dept. of Water and Soil Engineering, Ilam University
3 Assistant Professor. Dept. of Plant Protection, Ilam University
4 Assistant Professor. Dept. of Agronomy and Plant Breeding, Islamic Azad UniversityIlam Branch
چکیده [English]

Wildfire is one of the most important destruction factors in forest and pastures. In forest and pasture ecosystems, soil mesofauna used as a bioindicator for environmental changes and management. The aim of this project was to address wildfire and land uses (forest and pasture) effects on soil mesofauna arthropods community in Badreh in Ilam province. For this purpose, soil sampling performed in two depths of soil surface (0-5 cm) and subsurface (5-20 cm) layers in wildfire occurrence and no occurrence of wildfire (control) conditions in 2015. In each land use, three plots (50 × 50 m) and five points from each plot was randomly taken from topsoil and subsoil depths (the total number of samples 60). Both forest and pasture land use found 3360 samples of different kinds of Phylum Arthropoda. The maximum soil mesofauna community belonged to pasture land use (control) by 30.67% while the minimum soil mesofauna community belonged to this land use (wildfire occurrence) by 14.35% as well as soil mites community abundance compared to insects community in forest was more than in pasture. According to results, Wildfire and soil depth affected significantly (α = 0.01) on Mesostigmata, Collembola, Oribatida and Staphylinidae abundance. Forest and pasture land use had no effect on Mesostigmata significantly, while this factor showed significantly (p < 0.01) on all mesofauna community. Generally, wildfire had negative effect on soil mesofauna abundance in different land uses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wildfire
  • Forest
  • Pasture
  • Soil mesofauna community
  • Ilam

مراجع

  1.  

    1. میراب بالو، م. و ج. میرزایی. 1395. حمایت جنگل (با معرفی آفات درختان جنگلی) . انتشارات مرز دانش، تهران، 243 صفحه.
    2. رحمانی، ر. و ح. زارع مایوان .1382. بررسی گوناگونی و ساختار اجتماع بی مهرگان خاکزی در تیپ­های جنگلی راش، ممرزو بلوط-ممرز. مجله منابع طبیعی ایران. شماره 4. ص: 425-436.
    3. Apigian, K.O., Dahlsten, D.L. and Stephens, S.L. 2006. Fire and fire surrogate effects on leaf litter arthropods in a western Sierra Nevada mixed conifer forest. Forest Ecology and Management, 221: 110–122.
    4. Balla, S.A. and Davis, J.A. 1995. Seasonal variation in the macro-invertebrate fauna of wetlands of differing water regime and nutrient status on the Swan Coastal plain, western Australia. Hydrobiologia, 299(2): 147–161.
    5. Barker, S.C., Richardson, A.M.M., Seeman, O.D. and Barmuta, L.A. 2004. Does clearfell, burn and sow silviculture mimic the effect of wildfire? A field study and review using litter beetles. Forest Ecology and Management, 199: 443–448. 
    6. Brown, G.G., Pasini, A., Benito, N.P., De Aquino, A.M. and Correia, M.E.F. 2001. Diversity and functional role of soil macrofaunacommunities in Brazilian no-tillage agroecosystems. InternationalSymposium on Managing Biodiversity in Agricultural Ecosystems, 6: 310–328.
    7. Certini, G. 2005. Effects of fire on properties of forest soils: a review. Oecologia, 143: 1–10.
    8. Crecchio, C., Gelsomino, C.A., Ambrosoil, R., Minati, J.L. and Ruggiero, P. 2004. Functional and molecular responses of soil microbial communities under differing soil management practices. Soil Biology and Biochemistry, 36: 1873–1883.
    9. Donoso, D.A., Johnston, M.K. and Kaspari, M. 2010. Trees as templates for tropical litter arthropod diversity. Oecologi, 164(1): 201–211.
    10. Doran, J.W. and Parkin, T.B. 1994. Defining and assessing soil quality p. 3–21. In J.W. Doran, D.C., Coleman, D.F., Bezdicek, and B.A. Stewart (ed.) Defining soil quality for a sustainable environment. SSSA Spec. Publ. 35. SSSA, Madison, WI.
    11. Dress, W.J. and Boerner, R.E. J. 2004. Patterns of micro arthropod abundance in oak-hickory ecosystems in relation to prescribed fire and landscape position. Pedobiologia, Vol. 48, pp.1–8.
    12. Ferrenberg, S.M., Schwilk, D.W., Knapp, E.E., Groth, E. and Keeley, J.E. 2006. Fire decreases arthropod abundance but increases diversity: early and late season prescribed fire effects in a Sierra Nevada mixed-conifer forest. Fire Ecology, 2: 79–102.
    13. Ghahari, H., Anlas, S., Sakenin, S., Ostovan, H. and Havaskary, M. 2009. Biodiversity of rove beetles (Coleoptera: Staphylinoidea: Staphylinidae) from the Arasbaran biosphere reserve and vicinity, northwestern Iran. Linzer biologische Beiträge, 41(2): 1949–1958.
    14. Gholami, SH., Hosseini, S.M., Mohammadi, J. &Mahini, A.S., 2001. Spatial variability of soilmacrofauna biomass and soil properties in riparianforest of Karkhe River. Journal of Water and Soil, 25: 248–257.
    15. González-Pérez, J.A., González-Vila, F.J., Almendros, G. and Knicker, H. 2004. The effect of fire on soil organic matter—a review. Environment International, 30: 855–870.
    16. Hillel, D. and Rosenzweig, C. 2005. Desertification. In Encyclopedia of Soils in the Environment. D. Hillel, J.H. Hatfield, D.S. Powlson, C. Rosenzweig, K.M. Scow, M.J. Singer, and D.L. Sparks, Eds., vol. 1. Elsevier/Academic Press, 382–389.
    17. Ouédraogo, E., Mando, A. and Brussaard, L. 2006. Soil macrofauna affect crop nitrogen and water use efficiencies in semi-arid West Africa. European Journal of Soil Biology, 42:275–277.
    18. Pourreza, M., Hosseini, S.M., Safari Sinegani, A.A., Matinizadeh, M. & Dick, W. 2014. Effect of fire severity on soil macrofauna in Manna oak coppice forests. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 21(4): 729–741.
    19. Rassam, G., Latifi, N., Soltani, A. &Kamkar, B. 2011. Evaluation the impact of habitat quality on the soil fauna in Jajarm region. Agroecology, 2(4): 617–626.
    20. Sayad, E., Hosseini, S.M., Hosseini, V., Jalali, S.G. &Salehe Shooshtari, M., 2010. Effect of Eucalyptuscamaldulensis, Acacia salicina and Dalbergiasisso on soil macrofauna. Iranian Journal of Forestand Poplar Research, 17: 560–567.
    21. Sileshi, G. and Mafongoya, P.L. 2006. The short-term impact of forest fire on soil invertebrates in the miombo. Biodiversity Conservation, 15: 3153–3160.
    22. Underwood, E.C. and Quinn, J.F. 2010. Response of ants and spiders to prescribed fire in oak woodlands of California. Journal of Insect Conservation, 14: 359–366.
    23. Villa-Castillo, J. and Wagner, M.R., 2002. Ground beetle (Coleoptera: Carabidae) species assemblage as indicator of forest condition in northern Arizona ponderosa pine forests. Environment Entomology, 31: 242–252.
زیست شناسی خاک
دوره 6، شماره 2
اسفند 1397
صفحه 183-192

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار