مروری بر تحقیقات بیولوژی خاک و ویژگی‌های زیستی خاک‌های ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پژوهش مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات،آموزش وترویج کشاورزی، کرج، ایران

2 استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، ایران

چکیده

در مقاله مروری حاضر سعی شده است تا تاریخچه و اهمیت بیولوژی خاک، پژوهش­ها و فعالیت­های انجام شده در ایران در خصوص بیولوژی خاک و نیز خواص بیولوژیک خاک­های کشور منعکس گردد. همچنین ارتباط خواص زیستی خاک با ویژگی­های خاک، اقلیم و پوشش نباتی ارایه شده است. سپس ویژگی­های زیستی خاک­های غالب کشور مطرح و در ادامه نتایج پژوهش­ها در راستای استفاده از پتانسیل زیستی خاک در کشاورزی، بؤیژه تولید و تجاری سازی دانش فنی کودهای زیستی ارایه گردیده است. همچنین فهرست و ویژگی­های میکروارگانیسم­های مفید خاکزی جمع آوری شده از خاک­های کشور که در قالب بانک میکروبی وجود دارند، ذکر شده است. در نهایت پتانسیل­ها و ظرفیت­های تولید و مصرف کودهای زیستی در کشور و نیز   اولویت­ها و چالش های پیش روی بیولوزی خاک مورد بحث و بررسی قرار گفته­اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A review on soil biology and biological properties of soils in Iran

نویسندگان [English]

  • H. Besharati 1
  • N. Aliasgharzad 2
  • K. Khavazi 1
  • H. AsadiRahmani 1
چکیده [English]

This review attempts to reflect the history and importance of soil biology and the biological properties of soils in Iran. This paper also aims to extensively evaluate the biological characteristics of soil with respect to some features of soils, climate and vegetation. Then, the biological properties of the dominant soils in Iran are mentioned.  Research findings about the possibility of using the soil biological potentials in agriculture, especially production and commercialization of technological knowledge of bio-fertilizers are discussed. Furthermore, the list and characteristics of useful soil microorganisms that exist in the country in a form of “Microbial Bank” are mentioned. Finally, the potentials and capacities of production and consumption of bio-fertilizers, the priorities and challenges encountered in the field of soil biology in the country are discussed. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biofertilizer
  • mycorrhiza
  • Azotobacter
  • Rhizobium
  • Thiobacillus

مراجع

  1. ابراهیم­زاد، س.ع. ، ن. علی اصغرزاد و ن. نجفی. 1392. تأثیر تغییر کاربری اراضی بر فعالیت آنزیمی خاک در جلگه سلدوز (آذربایجانغربی- نقده) نشریه مدیریت خاک و تولید پایدار جلد سوم، شماره دوم،ص: 133-149.
  2. ابراهیمی، م.  و ع. اخگر. 1393. تأثیر تلقیح تلفیقی باکتری سینوریزوبیوم  (Sinorhizobium sp.)و باکتری­های ریزوسفری محرک رشد گیاه بر تثبیت نیتروژن و رشد یونجه. نشریه مدیریت خاک و تولید پایدار جلد چهارم، شماره اول،ص: 183-199.
  3. ابوالحسنی زراعتکار، م.، ا. لکزیان، ا. غلامحسین پور جعفری و ع. اخگر. ۱۳۸۹.  تأثیر تنش خشکی بر سیستم تثبیت نیتروژن باکتری Sinorhizobium و انباشت متابولیت‌های سازگار در گیاه یونجه (Medicago sativa sp.) رقم بمی. نشریه آب و خاک. جلد ۲۴ شماره ۳ . ص:407-416.
  4. اثباتی، م. ، ع. اخوان سپهی؛ ا. اصغر زاده؛ م.خسرو‌شاهلی.1393 . جدا سازی، شناسایی و بررسی جمعیت گونه‌های Azospirillum sp.در خاک‌های اطراف تهران و ارزیابی اثرات محرک رشدی آنها بر گیاه گوجه‌فرنگی در شرایط گلخانه. مجله زیست شناسی خاک. جلد 2، شماره1. ص:43-54.
  5. احمدپور، س. ر. ، م. ع. بهمنیار، س. سالک گیلانی و ا. فرقانی 1390. ارزیابی میزان فعالیت آنزیمهای اورهآز و فسفاتاز قلیایی و تغییر بعضی خصوصیات شیمیایی در خاک تیمار شده با کمپوست و ورمی کمپوست تحت کشت ذرت. مجله پژوهش­های خاک (علوم خاک و آب .  جلد 25  شماره 1. ص:113-123.
  6. ارزانش، م.ح.، ن. بنی عقیل، م. قربانلی و م. شهبازی . 1391 .تأثیر باکتری­های محرک رشد گیاه بر پارامترهای رشدی و غلظت عناصر کم مصرف در دو رقم کلزا تحت تنش شوری. مجله مدیریت خاک و تولید پایدار جلد دوم، شماره دوم، ص:153-163.
  7. اسدی رحمانی، ه.، ک. خاوازی، ا. اصغرزاده، ف. رجالی و م. افشاری. 1389. کودهای زیستی در ایران: فرصت ها و چالش­ها. اولین کنگره چالش­های کود در ایران: نیم قرن مصرف کود. هتل المپیک، تهران. ایران.
  8. اسدی­کنگرشاهی، ع. ، غ. ثواقبی فیروزآبادی و ن. اخلاقی امیری. 1392. ثر تنش غرقاب بر فعالیت آنزیم کاتالاز و روند تغییرات کلروفیل برگ نارنگی انشو با پایه‌های مختلف در خاک‌های شرق مازندران. جلد 44، شماره 3، ص: 299-309.
  9. اسدی رحمانی، ه. ،  م. ع. خودشناس، ا. همتی، م.تکاسی، م. کلهر و ع. محنت کش. 1389. افزایش عملکرد لوبیای تلقیح شده با مصرف تکمیلی کودهای ازته. گزارش نهایی . شماره ثبت 13/89. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج . ایران. 
  10. اسدی رحمانی، ه.، ا. اصغرزاده، ک. خاوازی و م.ح. ارزانش. 1389. استفاده از باکتری­های محرک رشد گیاه (PGPR) برای افزایش عملکرد گندم. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. شماره ثبت 41282. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  11. اصغرزاده، ا.، م. افشاری، ع. توسلی، و. توشیح، ن. دانشی، م. گنجه­ای، ا. رستمی، ر. سلیمانی، ح. محمودی، م.ص. اسدیان، م. کلهر، و. بلسون، ه. اسدی، ک. خاوازی، و.همتی، ن. علیزاده و م. شمشیری پور. 1376. کاهش مصرف کودهای ازتی از طریق افزایش پتانسیل بیولوژیک ازت در مناطق زیر کشت نخود. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. شماره ثبت 567/86. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  12. اصغرزاده، ا.، م. رفیعی دولت آبادی، م. کارگر و ه. اسدی رحمانی. 1392. تنوع ژنتیکی گونه های مزوریزوبیوم همزیست نخود بومی خاک­های ایران. مجله پژوهش­های خاک. جلد 27. شماره 1. ص: 121-129.
  13. اطرشی، م.، ف.، وفادار اصفهان،و ر. عموآقایی. 1394. اثر قارچ میکوریز و ریزوباکتری­های محرک رشد گیاه بر سرعت رشد، زمان گلدهی و الگوی تجمع استویوزاید در گیاه استویا ( (.Bert rebaudiana stevia.دوماهنامه علمی-پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. جلد31، شماره 2. ص: 220-234.
  14. افشاری، م.، ف. رجالی، ر. ایرانی پور، م. کاظمی کلاچی، ع. چراتی آرایی، ع. ضیاییان، س. غالبی، س. جواهری، م. کلهر، ا. اسدی جلودار، م. رضایی. 1391. بررسی کارایی مایه تلقیح­های مختلف برای افزایش تثبیت نیتروژن و عملکرد سویا. گزارش نهایی شماره 41282. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران. 
  15. افشاری، م.، م.ح. ارزانش، ه. خلفی، ع. علیزاده. 1385. بررسی درجه کارایی باکتری­های بومی
     Rhizobium legominosarum bv. Viciae همزیست با عدس در خاک­های استان اردبیل. گزارش نهایی شماره 1309/85. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران. 
  16. افشاری م.، صعودی م. وا. نوحی. 1385. تهیه تلقیح ریزوبیومی از سویه­های بومی ریزوبیوم برای لوبیا. مجله علوم دانشگاه تهران. جلد32. شماره1. ص: 1-9.
  17. امیدی، م. میرزاخانی  و م.ر. اردکانی . 1393. ارزیابی صفات کیفی گلرنگ  (Carthamus tinctorius L.)تحت تأثیر کاربرد ازتوباکتر و همزیستی میکوریزایی. نشریه بوم شناسی کشاورزی . جلد 6، شماره 2.
  18. بحرانی، ع.، م. حسینی، س. معمار، ز. طهماسبی. 1386. بررسی تأثیر باکتری­های ازوسپریلوم و ازتوباکتر همراه با مصرف ریزمغذی­ها بصورت محلولپاشی و کاربرد در خاک بر خضوصیات کمی و کیفی 5 رقم گندم بعد از کشت ذرت در استان فارس. مجله علوم کشاورزی ایران. دوره1-38، شماره2.
  19. بشارتی، ح. و ک. خاوازی. 1389. استفاده از پتانسیل بومی موجود در کشور برای تولید کودهای زیستی و آلی و تولید محصول سالم( چالش­ها و محدودیت­ها). اولین کنگره چالش­های کود در ایران. 10-12 اسفند. تهران. ایران.
  20. بشارتی، ح.، م. قاسم زاده گنجه­ای، ع.توسلی، ع. موسی نژاد، ر.ع. دهقان. 1388. بررسی پراکنش جمعیت میکروارگانیسم­های اکسیدکننده گوگرد و پتانسیل اکسایش گوگرد در خاک­های زراعی چهار استان کشور. گزارش­نهایی شماره ثبت630/88، موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج ، ایران.
  21. بشارتی، ح.، ن. صالح راستین، م. اردلان و ب. یخچالی. 1377. بررسی اثرات کاربرد گوگرد به همراه گونه­های تیوباسیلوس در افزایش قابلیت جذب برخی از عناصر غذایی در خاک. پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران. کرج. ایران.
  22. بشارتی، ح.، ن. صالح راستین، م.ج. ملکوتی و ع. علیزاده. 1382. تهیه ماده نگهدارنده مناسب برای باکتری­های جنس تیوباسیلوس و مطالعه اثرات متقابل آنها با قارچ­های میکوریز آربسکولار بر عملکرد و جذب عناصر غذایی در گندم. رساله دکتری، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران.
  23. بلالی علی آبادی ، م. ، کیانمهر، ه. مهرآوران، ح. و حاجیان شهری، م. 1380. معرفی 6 گونه جدید قارچ میکوریز وسیکولار-آرباسکولار (VAM) از خراسان (مشهد). نشریه علوم دانشگاه تربیت معلم. جلد1 شماره2.
  24. بنائی، م.ح.، ع. مومنی، م. بایبوردی و م.ج. ملکوتی. 1384. کتاب خاک­های ایران. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج . ایران.
  25. بنائی، م.ح.1377. نقشه (1:2500000) رژیم رطوبتی و حرارتی خاک­های ایران. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج . ایران.
  26. بهبود م.، ا.گلچین، ح. بشارتی. 1391. تأثیر فسفر و تلقیح با باکتری­های محرک رشد (PGPR) سودوموناس فلورسنس بر عملکرد، گیاه سیب زمینی (Solanum tuberosum) رقم آگریا. نشریه آب و خاک. جلد26 ، شمار02 ص:260-271 .
  27. بی نام. 1391. بررسی تأثیر گوگرد و مایه تلقیح باکتری­های اکسید کننده گوگرد بر عملکرد و جذب عناصر غذایی منتخبی از گیاهان زراعی و برخی از ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک خاک. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی مشترک موسسه تحقیقات خاک و آب و شرکت ملی گاز ایران (مدیریت پژوهش و فناوری) مفاد قرارداد پژوهشی شماره  63530206. تهران. ایران.
  28. بی نام. 1393. دانشگاه تهران، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، تاریخچه و ساختار پردیس. http://utcan.ut.ac.ir/fa/about.
  29. پناه پور، ح. 1387. اثر سویه هایی از سینوریزوبیوم ملیلوتی)Sinorhizobium meliloti) بر روی خصوصیات کیفی علوفه در 4 رقم یونجه زراعی ((Medicageo sativa L  تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران. جلد16 شماره 2. ص: 207-217.
  30. پناه پور، ح. 1387. بررسی اثرات تلقیح جدایه­های سینوریزوبیوم بر روی استقرار زود هنگام یونجه ((Medicago.sativa L در مناطق خشک و نیمه خشک ایران.  تحقیقات مرتع و بیابان ایران. جلد15. شماره1. ص: 129-138.
  31. ثابتی امیرهنده، م.ع.، ع.فلاح نصرت آباد، م. نوروزی؛ ا. امیری و ا. آذرپور. 1391. تاثیر کود نیتروژن و ازتوباکتر بر برخی خصوصیات کمی و کیفی توتون گرمخان­های (Nicotiana tabacum L.). نشریه دانش آب و خاک. جلد 22 شماره 2 . ص:135-149.
  32. جهان ح ، م. ، م. آریایی، م. ب. امیری   و ح.ر. احیایی. 1392. اثر ریزوباکترهای محرک رشد گیاه بر خصوصیات کمی و کیفی کنجدL.) (Sesamum indicum در شرایط استفاده از گیاهان پوششی خلر (Lathyrus sp.) و شبدر ایرانی  .(Trifolium resopinatum L. ) نشریه بوم شناسی کشاورزی. جلد5. شماره1. ص:1-15.
  33. حاجی بلند، ر.، ن. علی اصغرزاد و ز. مهرفر. 1383. بررسی اکولوژیکی ازتوباکتر در دو منطقه مرتعی آذربایجان و اثر تلقیح آن روی رشد و تغذیه معدنی گیاه گندم. علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی). جلد 8. شماره 2 . ص:75-90.
  34. حسینی، م.س.، غ.ح.، حق نیا، ا. لکزیان و ح. امامی.1391. تأثیر کوتاه مدت مدیریت پسماند گیاه جو بر فعالیت آنزیم های اوره آز و فسفاتاز قلیایی در خاک. نشریه آب و خاک. جلد26 شماره3. ص: 545-553.
  35. حسین پور، م.، پیرزاد، ع.، ح. حبیبی  و م.ح. فتوکیان. 1390. تأثیر کود بیولوژیک نیتروژن دار (ازتوباکتر) و تراکم بوته بر عملکرد و میزان اسانس آنیسون. مجله  دانش کشاورزی و تولید پایدار (دانش کشاورزی) .   جلد21 , شماره  1 ص: 69-86. 
  36. حمیدی، آ.، ا. قلاوند، م. دهقانشعار، م.ج. ملکوتی، ا. اصغرزاده و ر. چوگان.1385.  اثرات کاربرد باکتری­های محرک رشد گیاه (PGPR) برعملکرد ذرت علوفه­ای. مجله پژوهش و سازندگی. جلد 19. شماره1 (پی آیند70) در زراعت و باغبانی. ص:16-22.
  37. خاوازی، ک.، ا. اصغرزاده، ه. اسدی، ف. رجالی، ح. بشارتی، ع. فلاح، ه. خسروی، م. افشاری. 1392 . برنامه راهبردی مدیریت بهره­برداری پایدار منابع خاک" شناسایی ، مدیریت و استفاده از پتانسیل زیستی خاک. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج . ایران.
  38. خاوازی، ک.، ح. رحیمیان، م.ج. ملکوتی و ن. صالح راستین. 1382. ارزیابی وضعیت عناصر غذایی خاک و تراکم جمعیت باکتری­های Sinorhizobium meliloti   ،کارایی همزیستی و پتانسیل تثبیت زیستی نیتروژن آنها در اراضی زیر کشت یونجه در استان همدان. رساله دکتری، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران. 
  39. خاوازی، ک.، ف. رجالی، م.ح. ارزانش، ز. خادمی، س. غالبی، ع. چراتی، ع. دریاشناس، م. سپهوند، ه. اسدی، ح. بشارتی، ع. فلاح، ح. رضایی، ج. قادری، م. افشاری و ه. خسروی. 1379. بررسی کارایی انواعی از مایه تلقیح سویا تولید شده در ایران. گزارش نهایی . شماره ثبت 1112. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج . ایران.
  40. خسروی، ه.  م.ح. سدری،ع. توسلی، ع. ضیائیان، م.ذبیحی، ع. منتظری، ح. بشارتی، ا. اصغرزاده، ه. اسدی رحمانی، ع. فلاح، ه. سجادی، ا. اوتادی. 1388. دستیابی به دانش فنی تولید کود بیولوژیک ازتوباکتر برای مزارع گندم. گزارش نهایی شماره 942/88. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران
  41. خسروی، ه.، ک. میرزاشاهی، م. کلهر، م.ر. رمضانپور، ا. میررسولی، ف. رجالی، ه. سجادی، م. ح. کریمیون، م. خیرآوران و ح. حجی آبادی. 1384. دستیابی به دانش فنی تولید مایه تلقیح ریزوبیومی باقلا. گزارش­نهایی . شماره ثبت 631/84. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج . ایران.
  42. خسروی، ه.1376 .بررسی فراوانی و انتشار Azotobacter chroococcum  و مطالعه برخی خصوصیات فیزیولوژیک آن در خاک­های زراعی استان تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه خاکشناسی. دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران.
  43. خسروی، ه.1393 .ازتوباکتر و نقش آن در مدیریت حاصخیزی خاک. نشریه مدیریت اراضی، جلد 2، شماره 2 . ص: 79-94.
  44. خسروی، ه.  و ح. محمودی.1392. بررسی اثرات مایه تلقیح ازتوباکتر به همراه کود دامی بر رشد گندم دیم. نشریه مدیریت خاک و تولید پایدار جلد سوم، شماره دوم،ص: 205-219.
  45. خلج، م.ع.، ف. مشیری، ه. اسدی رحمانی . 1392. بررسی توان تثبیت بیولوژیک نیتروژن  (BNF)توسط سویه های ریزوبیوم در مناطق زیر کشت لوبیا در قزوین. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی) جلد 27 ،شماره 1 ،ص. 60-54.
  46. درزی، م.ت.، م. حاج سیدهادی و ف. رجالی. 1392. تأثیر کاربرد کود دامی و باکتری­های محرک رشد بر برخی ویژگی­های مورفولوژیک و عملکرد گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum.L). فصلنامة علمی-پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 28 جلد ، 3 شماره، ص:446-434.
  47. دست برهان، س. س. زهتاب سلماسی، ص. نصراله‌زاده؛ ع. توسلی. 1390. تأثیر ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه و مقادیر مختلف نیتروژن شیمیایی بر عملکرد گل و اسانس و کارایی مصرف نیتروژن بابونه آلمانی .(Matricaria chamomilla L.) فصلنامة علمی-پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 27 جلد ، 2 شماره، ص:305-290.
  48. دهقان منشاوی، ح.، م.ع.بهمنیار، ، ا. لکزیان و س. سالک گیلانی. 1391. تاثیر کاربرد لجن فاضلاب و لجن فاضلاب غنی شده با کود شیمیایی بر میزان کربن آلی، تنفس و فعالیت آنزیمی خاک تحت کشت گیاه ریحان. نشریه آب و خاک. جلد 26 شماره 3. ص: 554-562.
  49. ذبیحی، ح. ، غ. ثواقبی فیروزآبادی ، ک. خاوازی و ع. گنج علی. 1388. "رشد وعملکرد گندم در پاسخ به تلقیح باکتری­های ریزوسفری محرک رشد گیاه در سطوح مختلف فسفر." مجله پژوهش­های زراعی ایران جلد7، شماره1، ص: 41-51.
  50. ذبیحی ح.، ثواقبی غ.، خاوازی ک. وگنجعلی ع. 1388. بررسی تأثیر کاربرد سویه هایی از سودوموناس­های فلورسنت بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در سطوح مختلف شوری خاک. مجله پژوهش­های زراعی ایران.  دوره 7 شماره1 . ص: 41-51.
  51. رجالی، ف.، اسمعیل زاد، ا.، اسدی، ه.، خاوازی، ک.، اصغرزاده، ا.، فلاح، ع.، همتی، و.، علیزاده، ع.، قاضی، ا. و ثقفی، ک. 1390. استفاده از گونه­های مختلف قارچ­های میکوریزی برای افزایش کارایی زیست پالایی خاک­های آلوده. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. شماره ثبت 40040. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  52. رجالی، ف.، توسلی، ع.، همتی، و.، اسمعیل زاد، ا.، و ثقفی، ک.1386. تهیه مایه تلقیح قارچ­های میکوریز آربسکولار به طریقه کشت درون شیشه­ای و بررسی آن در افزایش رشد و عملکرد گیاهان در تنشهای شوری و خشکی. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. شماره ثبت 289/86. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  53. رجالی، ف.، شمشیری پور، م.، ثقفی، ک.، همتی، و.1385. بررسی تاثیر گونه های مختلف قارچهای میکوریز آربسکولار در جذب عناصر معدنی پرمصرف و کم مصرف در گندم. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. شماره ثبت 1019/88. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  54. رجالی، ف.، همتی، و.، شمشیری پور، م.،  ثقفی، ک.، ز. محمدی، درخشنده، ف.، خیرآوران، م.، علیزاده، ع.،  اسمعیل زاد، ا.، نجاتی، ع. و داعی، گ. 1389. شناسایی قارچ­های میکوریز آربسکولار بومی اراضی زیرکشت گندم دیم و تعیین توانایی آنها برای برقراری رابطه همزیستی با گیاه گندم. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. شماره ثبت 741/89. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  55. رجالی، ف.، همتی، و.، شمشیری پور، م.،  ثقفی، ک.، ز. محمدی، درخشنده، ف.، خیرآوران، م.، علیزاده، ع.،  اسمعیل زاد، ا.، نجاتی، ع. و داعی، گ.1389. تهیه و استفاده از مایه تلقیح قارچ­های میکوریزی نوع آربسکولار در افزایش عملکرد گندم دیم. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. شماره ثبت 740/89. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  56. رسولی صدقیانی، م.ح.، رحیمیان، ح.، خاوازی، ک.، ملکوتی، م.ج. و اسدی رحمانی، ه. 1384. بررسی تراکم جمعیت و شناسایی سودوموناسهای فلورسنت در ریزوسفر گندم مناطق مختلف ایران. مجله علوم خاک وآب. جلد19 شماره 2. صفحات: 224-234.
  57. رسولی، ز.، س. ملکی فراهانی و ح. بشارتی.1394.  ارزیابی اثر سیستمهای مختلف کودی بر عملکرد زعفران ( . (Crocus sativus L. دوماهنامه علمی-پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. جلد31، شماره 2. ص:204 -219.
  58. رسولی، س.م. میرزاخانی، ن.ع. ساجدی،1391.  اثر تلقیح ازتوباکتر، کابرد کود دامی و نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ پاییزه. یافته ­ای نوین کشاورزی سال هفتم- شماره 2
  59. رئیسی، ط.  و ع. حسین پور.1393. ارزیابی فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی و قابلیت استفاده شکل­های مختلف فسفر برای گیاه لوبیا (Phaseolus vulgaris) در تعدادی از خاک­های آهکی تیمار شده با لجن فاضلاب شهری. علوم و فنون کشت­های گلخان­های ، سال پنجم ، شماره هجدهم. ص:39-50.
  60. زارعی م.،  ن.، صالح راستین و غ. ثواقبی. 1390. کارآیی قارچ­های میکوریز آربوسکولار در گیاه پالایی خاک­های آلوده به روی به وسیله گیاه ذرت. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک / سال پانزدهم / شماره پنجاه و پنجم . ص: 151-168.
  61. سادات، ع.، غ. ثواقبی، ف. رجالی، م. فرحبخش، ک. خاوازی، م. شیرمردی. 1389. تأثیر چند نوع قارچ میکوریز آربسکولار و باکتری محرک رشد گیاه بر شاخص­های رشد و عملکرد دو رقم گندم در یک خاک شور. نشریه آب و خاک. جلد 24شماره 1 . ص: 53-62.
  62. سلطانی طولارود، ع.ا.، پ.عباس‌زاده دهجی؛ ف. رجالی و ع.اخگر. 1393. بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک‌های زیر کشت لوبیا و تأثیر آنها بر کلونیزاسیون، تعداد اسپور و پتانسیل لوده‌سازی قارچ‌های میکوریزی آربوسکولار. مجله زیست شناسی خاک. جلد 2، شماره1. ص: 65-78.
  63. سلطانی طولارود، ع.ا.، عباس زاده دهجی، پ.، خاوازی  ک.،  اسدی رحمانی، ه.، و شهریاری، م.ح.  1393. بررسی اثرات زیستی قارچکش ویتاواکس 34R  رشد و ماندگاری باکتری­های ریسوسفری محرک رشد گیاه جنس سودوموناس و آزوسپیریلوم. نشریه مدیریت خاک و تولید پایدار جلد چهارم، شماره اول، صفحات:235-247.
  64. سیدشریفی ر. ، خاوازی، ک. 1390. تأثیر باکتری­های محرک رشد گیاه بر مولفه­های جوانه زنی و رشد گیاهچه ذرت (Zea mays L.). مجله بوم شناسی کشاورزی.  دوره3، شماره4. ص: 506-513.
  65. شهبازی، ک. و ح. بشارتی. 1392. بررسی اجمالی وضعیت حاصلخیزی خاک­های کشاورزی ایران. نشریه مدیریت اراضی،جلد 1، شماره 1. ص:1-15.
  66. صالح راستین، ن. 1384. مدیریت پایدار از دیدگاه بیولوژی خاک. در: خاوازی و همکاران، (مولفین). ضرورت تولید کودهای زیستی در ایران. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  67. صدروی م. 1385. قارچ­های میکوریز آربوسکولار مزارع گندم در استان گلستان. مجله رستنیها. جلد7 شماره 2. ص: 129-136.
  68. صدروی، م. 1383. معرفی هفت قارچ جدید برای ایران .مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. جلد 9 شماره 1. ص: 15-30.
  69.  صفری سنجانی، ع.ا.، گ. امتیازی و ح. شریعتمداری. 1381. فعالیت آنزیم‌ های سلولولیتیک بی ‌جنبش شده در برخی از مواد آلی و کانی خاک. نشریه علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی). جلد6 شماره3. ص: 163-173.
  70. صفری سنجانی ع. ا. و ز.، شریفی. پیامد برخی از ویژگی­های خاک بر فعالیت آنزیم سلولاز در شماری از خاک­های همدان. علوم کشاورزی ایران . 1385 , دوره  37 , شماره  4 ; صفحه 645 تا صفحه 652
  71. عباس زاده دهجی، پ.، اسدی رحمانی، ه.،  ک. خاوازی،  سلطانی طولارود ،ع.ا. ، عبدالرضا اخگر، ع. و امیدواری، م. 1393. تأثیر سودوموناس­های فلورسنت محرک رشد گیاه بر رشد و نمو کلزا. نشریه مدیریت خاک و تولید پایدار جلد چهارم، شماره اول، صفحات: 201-217.
  72. عقیقی شاهوردی، م.، ب.، ممیوند و ه. عطایی سماق. 1393. تأثیر پیش تیمار بذر با باکترهای محرک رشد بر شاخص­های جوانه زنی گیاه دارویی ریحان تحت تنش شوری.تحقیقات بذر (علوم و تکنولوژی بذر). جلد4 ، شماره4. ص: 38-50. 
  73. علی اصغرزاد، ن. 1379. بررسی پراکنش و تراکم جمعیت قارچ­های میکوریز آربوسکولار در خاک­های شور دشت تبریز و تعیین اثرات تلقیح انها در بهبود تحمل پیاز و جو به تنش شوری. رساله دکتری، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران.
  74. علی­آبادی فراهانی، ح. و س.ع. ولدآبادی. 1389. نقش قارچ میکوریز آربسکولار بر گیاه دارویی گشنیز
     (Coriandrum sativum L) در شرایط تنش خشکی. مجله پژوهش­های خاک. جلد24 شماره1. ص: 69-79.
  75. علیزاده اسکویی، پ.، ن. علی اصغرزاد، ح. شریعتمداری، ا. اصغرزاده و س. باغبان.1388. تأثیر دو گونه از قارچ­های میکوریز آربوسکولار در کاهش سمیت کادمیوم در گیاه گوجه­فرنگی با سطوح مختلف فسفر. مجله پژوهش­های خاک. جلد23 شماره2. ص:217-228.
  76. فریدونی ناغانی، م.، ف. رئیسی و س. اله فلاح. 1388. تأثیر منبع و مقدار نیتروژن بر روند فعالیت آنزیمی یک خاک آهکی تحت کشت ذرت علوفه­ای. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی). جلد 23 شماره 4، ص:127-136.
  77. فضائلی ع. و ح. بشارتی. 1391.  تأثیر شوری بر برخی شاخص­های رشد و پروتئین کل یونجه تلقیح شده با جدایه­های باکتری sinorhizobium meliloti در شرایط گلخانه. مجله علوم و فنون کشت­های گلخانه­ای. سال سوم. شماره نهم. ص25-38.
  78. فلاح، ع.، ح. رحیمیان، ن. صالح راستین و م.ج. ملکوتی. 1382. پراکنش ریزجانداران حل کننده فسفات در برخی از خاک­های استان گیلان. مجله علوم خاک و آب. جلد 17. شماره 2. ص: 162-176.
  79. قاسم، ف.، پوستینی ک.، ح. بشارتی و ع. محمدی. 1389.  بررسی سویه­های ریزوبیومی و واکنش تثبیت بیولوژیک نیتروژن و رشد ارقام یونجه نسبت به تنش شوری. رساله دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات. کرج. ایران.
  80. قاسمی پیربلوطی ع.,اله دادی ا. ، اکبری غ، گل پرور ا.ر. 1384.بررسی توان تثبیت بیولوژیکی نیتروژن ارقام متفاوت لوبیا با سوش­های مختلف باکتری ریزوبیوم در منطقه شهرکرد. پژوهش و سازندگی. ، دوره  18 , شماره  4 (پی آیند 69) در زراعت و باغبانی.
  81. قلی پور، ه.، نبی زاده، ا.، ع.، نصرالله زاده. 1387. بررسی میزان تثبیت نیتروژن در یونجه­های یکساله(M. truncatula , M. rigidula ) در شرایط گلخانه­ای با استفاده از سوش­های محلی. مجله پژوهش در علوم زراعی. ج 1 شماره 2. 45-54.
  82. قول­لرعطا م. ف.رییسی و ح. نادیان ، 1387. بررسی اثر شوری و فسفر خاک بر تنفس، زیست توده میکروبی و فعالیت فسفاتازهادر ریزوسفر گیاه شبدر برسیم (Trifolium alexandrinum L.). مجله پژوهش­های خاک، جلد 22، شماره 2. 217-223.
  83. کریمی نیا، ا.، ن. صالح راستین و ب. یخچالی. 1377. شناسایی جدایه­های تیوباسیلوس بومی خاک­های ایران و ارزیابی تأثیر آنها در کاهش پ هاش خاک. پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران.
  84. کشاورزافشار، ر.، م. چایچی، ع. علیپور جهانگیری، م. انصاری جوینی، ح. مقدم، م. احتشامی و ک. خاوازی. 1390. تأثیر محلول پاشی باکتری­های محرک رشد گیاه بر عملکرد علوفه و دانه سورگوم علوفه­ای رقم اسپید فید (Sorghum bicolor var. Speed feed). مجله علوم گیاهان زراعی ایران (علوم کشاورزی ایران). جلد42. شماره3. ص: 575-584.
  85. گرجی­اناری؛ م. ح. رفاهی؛ ح. علیخانی. 1386. بررسی اثرات مصرف کود دامی وکود زیستی (ریزوبیوم) در تولید محصول عدس. دوره 38، شماره 3،
  86. گلچین، ا. 1366. اکسایش زیستی گوگرد در خاک­های شور و قلیایی و افزایش سطح اکسیداسیون گوگرد با تلقیح باکتری­های اتوتروف. پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران. کرج. ایران.
  87. متشرع زاده، ب. و غ. ثواقبی.1390.  بررسی پاسخ­های آفتابگردان به سمیت کادمیوم و سرب با کاربرد باکتری­های محرک رشد گیاه در یک خاک آهکی. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی) جلد 25 ،شماره 5 ، ص: 1079-1069
  88. متینی زاده، م.، م. خوشنویس، م. تیموری و ا. شیروانی. 1391. تأثیر قرق بر فعالیت آنزیم­های خاک در رویشگاه ارس (Juniperus excelsa) چهارطاق اردل. نشریه حفاظت منابع آب و خاک. جلد 1 شماره4. ص: 45-52.
  89. محمدی، ر.، م. علمایی، ر. قربانی نصرآبادی، م. چاکرالحسینی. 1389. اثرات کود اوره، مواد آلی و باکتری­های محرک رشد گیاه بر جذب نیتروژن و عملکرد گندم رقم الوند در شرایط گلخانه. پژوهش­های تولید گیاهی (علوم کشاورزی و منابع طبیعی). جلد17. شماره2. ص: 77-92.
  90. مراقبی، ف.، متینی زاده، م.، ب. خانجانی شیرازی، م. تیموری و ف. افدیده. 1391. مقایسه تغییرات آنزیم­های آلکالین فسفاتاز و اسید فسفاتاز خاک در سه رویشگاه جنگلی و دست کاشت فندق در دو فصل. مجله تحقیقات جنگل و صنوبر ایران. جلد20 شماره2(48). ص: 233-242.
  91. معمار کوچه باغ، ا. و حسین بشارتی. 1391. اثر آلودگی کادمیم بر رشد یونجه و تثبیت بیولوژیک نیتروژن توسط جدایه­های بومی سینوریزوبیوم ملیلوتی. جلد26. شماره 3. ص:289-301.
  92. ملایی ف. و ح. بشارتی . 1389. بررسی تأثیر باکتریهای محرک رشد گیاه بر خواص کیفی و کمی قارچ در بسترهای مختلف حاصل  (Agaricus bisporus) دکمهای از ضایعات صنعتی و کشاورزی مجله پژوهش­های خاک (علوم خاک و آب). جلد 25  شماره 4.
  93. ملک زاده، ط. و ح. بشارتی. 1394. تأثیر گوگرد و تیوباسیلوس بر رشد و جذب برخی عناصر غذایی گیاه سویا در چند خاک آهکی با ظرفیت بافری متفاوت. نشریه پژوهش­های خاک. جلد 29شماره 2. ص: 132-146.
  94. ملکی فراهانی، س.، ر. توکل افشار، ح. حیدری شریف آباد و م. چایچی. 1386. اثر سوش­های مختلف سینوریزوبیوم ملیلوتی بر تثبیت نیتروژن و خصوصیات رشدی یونجه­های یک ساله. مجله پژوهش کشاورزی:آب، خاک و گیاه در کشاورزی. جلد7 شماره4. ص: 197-209.
  95. ملکی، ع.، ع.ر. بازدار ، ی. لطفی و ا. طهماسبی. 1389. اثر کود زیستی ازتوباکتر و سطوح مختلف کود نیتروژنه بر عملکرد و اجزای عملکرد در سه رقم گندم نان. مجله علمی پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی و علف­های هرز، سال چهارم، شماره 1.
  96. میرزاخانی، م.1391. واکنش اجزاء عملکرد گلرنگ به تلقیح با قارچ میکوریزا، باکتری ازتوباکتر و مصرف حاصلخیز کننده ­ای شیمیایی. فصلناهه پژوهش­های علوم گیاهی، شماره پیاپی 62 ، سال هفتم، شماره 6،
  97. نظارت، س. و ا. غلامی. 1390. بررسی تأثیر باکتری­های محرک رشد گیاه (Pseudomonas و Azospirillum) بر رشد و عملکرد گیاه ذرت (.L Zea mays). مجله زراعت (پژوهش و سازندگی). جلد 24 شماره 2 (پیاپی91). ص:44-51.
  98. نعمتی، ا.،  ا. گلچین؛ ح. بشارتی. 1394. بررسی اثرات کودهای زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه گوجه‌فرنگی در یک خاک آلوده به کادمیوم. مجله پژوهش­های خاک.جلد 29، شماره 1، ص: 23-36.
  99. نکیسا، ن.،  ح. بشارتی و ح. دورودیان. 1394. اثر باکتری باسیلوس سوبتلیس و مقادیر کودشیمیایی سوپرفسفات تریپل بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم برنج (علی کاظمی و هاشمی). مجله پژوهش­های خاک. جلد 29، شماره 3. ص: 259-268.
  100. 100.نوربخش، ف.، حاج رسولیها، ش. و گ. امتیازی. 1380. تأثیر برخی از ویژگی­های خاک بر فعالیت آنزیم اوره آز در شماری از خاک­های استان اصفهان. نشریه علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی). جلد56 شماره3. ص: 95-106.
  101. 101.نوربخش، ف.، شریعت مداری، ح. و رضایی، ع. 1385. استفاده از روش تحلیل ضرائب مسیر، جهت تفسیر روابط آنزیم­های ال-آسپاراژیناز و اوره آز با برخی از خصوصیات خاک. مجله علمی کشاورزی، ج29. ش2. 117-126.
  102. 102.هادی، ح.، ا. اصغرزاده، ج. دانشیان و آ. حمیدی. 1389. تأثیر مایه تلقیح سویا و ازتوباکتر بر گیاهان حاصل از بذرهای سویای تولید شده در شرایط تنش ‌خشکی. پژوهش­های خاک (علوم خاک و آب) جلد  24  شماره  2 ص: 165-177 .
  103. 103.یادگاری، م.، نورمحمدی ق.، ه.اسدی رحمانی.1388. بررسی شاخص­های رشدی ارقام لوبیا قرمز تلقیح شده با ریزوبیوم و باکتری­های ریزوسفری افزاینده رشد گیاه (PGPR). بوم­شناسی گیاهان زراعی (دانش نوین کشاورزی). جلد 5. شماره 15. ص: 153-163.
  104. 104.یخچالی، ب. 1365. تکثیر و نگهداری باکتری­های اکسیدکننده گوگرد. گزارش­نهایی پروژه پژوهشی. مرکز خدمات علمی و پژوهشی. وزارت نفت. تهران. ایران.
  105. Aliasgharzad, N., Hajiboland R., Olsson P.A. 2011. Lack of arbuscular mycorrhizal colonisation in tea (Camellia sinensis L.) plants cultivated in Northern Iran. Symbiosis, 55 (2):91-95.
  106. Alimadadi A., Jahansouz, M. R., Besharati H. and Tavakkol-Afshari R. 2010. Evaluating the effects of biofertilizers and seed priming on chickpea (Cicer arietinum L.) seed quality. International Journal of Food, Agriculture & Environment-JFAE-89-103.
  107. Daei, G. Ardekani, M.R. Rejali, F. Teimuri, S. Miransari M. 2009. Alleviation of salinity stress on wheat yield, yield components, and nutrient uptake using arbuscular mycorrhizal fungi under field conditions. Journal of Plant Physiology. 166: 617—625.
  108. Farajzadeh. D., Yakhchali, B, Aliasgharzad N, Sokhandan-Bashir N, Farajzadeh M. 2012.Plant growth promoting characterization of indigenous Azotobacter iaisolated from soils in Iran. Current Microbiology. 64:397-403. 
  109. Ghorbanian, D., Harutyunyan, S., Mazaheri, D., Rasoli, V. and Mohebi, A. 2012. Influence of arbuscular mycorrhizal fungi and different levels of phosphorus on the growth of corn in water stress conditions. African Journal of Agricultural Research, 7(16): 2575-2580.
  110. Khosravi. H., Samar M., Fallahi E., Davoodi H., and Shahabian M. 2009. Inoculation of 'Golden Delicious' apple trees on M9 rootstock with Azotobacter improves nutrient uptake and growth indices. Journal of Plant Nutrition, 32: 946–953.
  111. Miransari M., Bahrami H.A., Rejali F. and  Malakouti M.J. 2009. Effects of soil compaction and arbuscular mycorrhiza on corn (Zea mays L.) nutrient uptake. Soil and Tillage Research. 103:282–290.
  112. Miransari M., Bahrami H.A., Rejali F. and Malakouti M.J. 2009. Effects of arbuscular mycorrhiza, soil sterilization, and soil compaction on wheat (Triticum aestivum L.) nutrients uptake. Soil and Tillage Research. 104 : 48–55
  113. Paterson, E. 2003. Importance of rhizodeposition in the coupling of plant and microbial productivity. European Journal of Soil Sciences. 54: 741-750.
  114. Sadat Noori, A. Manochehr Kalantari K., Sharifi, M. Naseri, F. and Tahernezhad, A. 2009. Mycorrhizal status of some dominance plants in Kerman. Environmental Sciences. 6(2):1-10. 
  115. Salimpoura, S., Khavazi K., Nadiana H., Besharati H. and Miransari M. 2012. Canola oil production and nutrient uptake as affected by phosphate solubilizing and sulfur oxidizing bacteria. Journal of Plant Nutrition 35(13):1997-2008.
  116. Tavasolee A,  Aliasgharzad N, Salehi GR, Mardi M, Asgharzadeh A, Akbarivala S. 2011. Effects of co-inoculation with arbuscular mycorrhizal fungi and rhizobia on fungal occupancy in chickpea root and nodule determined by Real-Time PCR. Current Microbiology. 63:107–114.
  117. Tejada, M., Garcia, C., Gonzalez, J.L., and Hernandez, M.T. 2006. Use of organic amendment as a strategy for saline soil remediation: influence on the physical, chemical and biological properties of soil. Soil Biology Biochemistry. 38: 1413-1421.
زیست شناسی خاک
دوره 4، شماره 2
اسفند 1395
صفحه 89-122

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار